FreeNas 8.3.0 üzerinde ISCSI initiator konfigürasyonundan bahsediyor olacağız. ISCSI tarafındaki işlem adımlarına geçmeden önce, bilgilerimizin tazelenmesi açısından, makalemize FreeNAS hakkında kısaca bilgi vererek devam edelim.
FreeNAS nedir?
FreeNAS, FreeBSD tabanlı bir işletim sistemi olup, network ortamımız da NAS (Network Attachted Storage) yapısı oluşturabilmemiz için tasarlanmış olan bir sistemdir. Yukarıda, FreeNAS’ın FreeBSD tabanlı bir işletim sistemi olduğundan bahsettik. Çünkü FreeNAS, açık kaynaklı bir işletim sistemi olarak çalışmaktadır. FreeNAS 8.3.0 ile beraber gelen yeni özelliklere de kısaca değinecek olursak, bunlar;
· AFP,CIFS,FTP, NFS,SSH, SFTP ve TFTP gibi dosya paylaşım mekanizmaları desteği.
· Active Directory ve LDAP kimlik doğrulama sistemi desteği
· GMİRROR, GSTRİPE, GRAİD3, UFS2 tabanlı volüme desteği
· Anlık kota sıkıştırma, çoğaltma, ve alt küme veri hacimlerini paylaşmakta kullanılan, ve UFS2 de olmayan bir çok özelliği destekleyen ZFS desteği
· Anlık sistem bildirimlerini otomatik olarak kullanıcının Email adresine postalama
· Grafik arayüz üzerinden, otomatik çoğaltma ve yönetim desteği
· ISCSI portal üzerinden çoklu IP belirleme
· USB 3.0 desteği
· Windows işletim sistemi üzerinden ,periyodik olarak snapshot alma desteği
· Windows’un ACL ve UNIX dosya sistemi izinleri için destek verme özelliği gibi yeni özellikler FreeNAS 8.3.0 ile beraberinde gelmekte.
FreeNAS tarafındaki sistem gereksinimlerine de kısaca göz atacak olursak;
FREENAS Sistem Gereksinimleri (7/8)
Evet, makalemizin bu bölümüne kadar, FreeNAS ‘ın ne olduğundan, FreeNAS ile beraber gelen yeni özelliklerden ve FreeNAS kurulumu için gerekli olan sistem gereksinimlerinden bahsettik. Makalemizin bundan sonraki bölümlerinde ise, makalemizin de ana konusunu oluşturan FreeNAS üzerinde ISCSI initiator yapılandırmasından bahsediyor olacağız. FreeNAS üzerinde ISCSI initiator yapılandırması için ilk önce FreeNAS işletim sistemi yüklü sunucumuza login oluyoruz. FreeNAS sunucumuza login olmak için explorer adres satırına FreeNAS sunucumuzun IP adresini yazıyoruz.
FreeNAS sunucumuzun IP adresinin adres satırına yazılması işleminin ardından karşımıza yukarıdaki şekil üzerinde görmüş olduğunuz gibi, Welcome to FreeNAS 8.3.0 karşılama ekranı karşımıza çıkmakta. Welcome ekranı üzerinde, gerekli kısımlara kullanıcı adı ve şifremizi yazdıktan sonra Login tuşuna basıyoruz.
FreeNAS sunucumuza Login olmamızın ardından, karşımıza yukarıdaki şekilde de gördüğünüz gibi FreeNAS sunucumuza ait yönetimsel işlemleri gerçekleştirebileceğimiz bir yönetim konsolu çıkmakta. System Information kısmında, FreeNAS sunucumuzun Host Name ismi, kullanmış olduğumuz FreeNAS işletim sistemine ait version bilgisi, sunucumuzun üzerindeki mevcut RAM miktarı ve İşlemci modeline ait bilgiler yer almakta. Sol konsolda ise, yine sunucumuz üzerinde bir takım yönetimsel işlemleri gerçekleştirebileceğimiz seçenekler mevcut.
Reporting tabına baktığımızda ise, sunucumuzun üzerinde bulunan işlemci, RAM, Harddisk ve İnterface gibi aygıtlar hakkındaki bilgilere bu grafiksel ekran üzerinden ulaşabiliyoruz. Sol konsol üzerinde bulunan Accountmenüsüne tıkladığımız zaman, sunucumuz üzerindeki kullanıcıları ve grupları görebilmekteyiz.
Eğer, Admin kullanıcısının kullanıcı adı ve şifresini değiştirmek isterseniz, Account menüsü altında bulunan Change Admin User seçeneğine tıklayarak ilgili değişiklikleri yapabilirsiniz. ISCSI İnitiator tarafındaki yapılandırma işlemine, ilk önce sunucumuz üzerinde Volume oluşturarak başlayacağız. Bunun için, üst menülerden Storage >> Volume Manager seçeneğine tıklayarak başlıyoruz.
Volume Manager seçeneğine tıkladığımızda karşımıza, FreeNAS sunucumuz üzerinde mevcut durumda bulunan disklerimizin listesi çıkmakta. Benim sunucum üzerinde, şekil üzerinde de görüldüğü gibi dört adet 500 GB’lik SATA disk bulunmakta. Volume Name kısmına oluşturacağımız volume için bir isim girdikten sonra Member disk listesi içerisinden eklemek istediğimiz diskleri seçiyoruz. File System kısmında, oluşturacağımızvolume tipinin ne olacağını belirliyoruz. Group Type kısmına baktığımızda karşımıza birkaç seçenek çıkmakta. Bunlar;
· Mirror
· Stripe
· RAID-Z
· RAID-Z2
Mirror (Aynalama)
İki diskten oluşan bir sunucu içerisindeki verilerin, kopyalanma sırasında oluşturduğu senkronizasyon işlemidir. Bu yöntem ile, birinci diske yazılan veriler, aynı zamanda ikinci diske de yazılır.
Stripe (Şeritleme)
Bu yöntem ile de, tek bir birim içerisine birden fazla disk’in oluşturularak, tekrardan birleştirilmesi sağlanır.
RAID –Z
Daha önceki RAID yapılarında alışık olduğumuz RAID 5, FreeNAS üzerinde RAID-Z’ye karşılık gelmekte. Yani, FreeNAS üzerinde RAID 5 yapmak istediğimizde RAID-Z seçeneğini kullanıyoruz.
RAID-Z2
RAID –Z2 ise, RAID 6 ‘ya karşılık gelmekte.
Ben, FreeNAS sunucum üzerinde RAID-5 yapmak istediğim için RAID tipi seçenekleri arasından, RAID-Z seçeneğini seçiyor ve Add Volume menüsüne tıklıyorum.
Add Volume işleminin ardından, oluşturmuş olduğumuz volume ait bilgileri ekran üzerinde de görebilmekteyiz. Status kısmına baktığımızda, oluşturmuş olduğum uz diskin HEALTHY, yani sağlam durumunda olduğunu görüyoruz. Oluşturmuş olduğunuz Volume yapısına yeni bir Volume eklemek isterseniz, Import Volume seçeneğini kullanabilirsiniz.
View Disk tabına baktığımızda, sunucumuz üzerinde bulunan disklerimizi görmekteyiz.
Volume oluşturma işleminden sonra, Sharing menüsü içerisinden Add Windows CIFS Share seçeneği ile yeni bir Volume Share oluşturuyoruz.
Add Windows (CIFS) Shrare ekranında, şekil üzerinde de görüldüğü gibi karşımıza bazı seçenekler çıkmakta. Bu seçeneklere de kısaca değinecek olursak;
Name
Oluşturulacak olan paylaşım için bir isim girilir.
Comment
Herhangi bir isim yazılabilir.
Path
Sunucu üzerinde oluşturulmuş olan Volume’nin adres yolu belirtilir
Export Read Only
Oluşturulacak olan paylaşım içerisine yazma erişimi engellenir.
Browsable to Network Client
Oluşturulan paylaşıma explorer üzrinden erişim gerçekleştirecek olan Windows istemcileri için izin verilir.
Show Hidden Files
Etkinleştirildiği taktirde, (UNIX) ile oluşturulmuş olan dosya isimlerinin görüntülenmesi sağlanır.
Allow Guest Access
Konuk kullanıcıların, CIFS protokolü ile paylaşıma açılmış olan paylaşımlara, şifre gerektirmeden erişim gerçekleştirmeleri sağlanır.
Only Allow Guest Access
Etkinleştirildiği takdirde yalnızca misafir kullanıcılara izin verilir.
Evet, gerekli işlemler yapıldıktan sonra Ok tuşuna basarak işlemi onaylıyoruz.
Yukarıdaki şekil üzerinde de görüldüğü gibi Windows (CIFS) tabı içerisinde açmış olduğumuz paylaşım aktif olarak görünmektedir Bu işlemin de ardından Services menüsü içerisinden NFS servisini ON konumuna getiriyoruz.
NFS servisinin Enable edilmesinin ardından, yine Services menüsü içerisinden ISCSI servisini ON konumuna getirerek yanındaki anahtar simgesine tıklıyoruz.
Karşımıza gelen pencerede, Portals tabına geliyoruz ve ardından Add Portal diyerek yeni bir portal oluşturuyoruz.
Add Portal ekranı üzerinde, Comment kısmına oluşturacak olduğumuz portal için bir isim belirliyoruz. Portal IP kısmında, IP Adress ve Port değerlerini girerek OK tuşuna basıyoruz.
Portal Successfully mesajı ile portalımızın başarılı bir şekilde oluşturulduğunu görüyoruz. Portal oluşturma işleminin akabinde, makalemizin bundan sonraki bölümlerinde ISCSI initiator oluşturma işlemlerini gerçekleştireceğiz. ISCSI initiaor işlemleri için, İnitiators tabı içerisinden Add İnitiators seçeneğine tıklıyoruz. Oluşturmuş olduğunuz initiator’u düzenlemek isterseniz, Edit butonuna basmanız yeterli.
Add İnitiator ekranında, Comment kısmına, oluşturulacak olan initiator için bir isim belirliyoruz. Ben örnek olması açısından ISCSI İnitiator ismini verdim. Yukarıda yer alan İnitiaotors ve Authorized network kısımlarını ise default olarak bırakıyoruz. Ok diyerek işlemi onaylıyoruz. İnitiator oluşturduktan sonra ise, yine konsol üzerinde Authorized Access tabına geliyoruz ve ISCSI erişimi için yeni bir ID oluşturuyoruz.
ISCSI İnitiator oluşturma işleminin diğer adımında, Target oluşturma işlemi yer almakta. Burada tanımlayacağımız target ile, ISCSI İnitiator üzerinden varolan disklerimize erişim gerçekleştireceğiz. Target oluşturmak için, yine FreeNAS yönetim konsolu üzerinde Target tabına geliyoruz ve ardından Add Target diyerek target oluşturma işlemine başlıyoruz.
Add Target penceresi üzerinde, oluşturcağımız target ile ilgili, Target Name, Target Alias Portal Group, İnitiator Group ID değerlerini belirliyoruz. Portal Group ID olarak, açılan liste içerisinden, bundan bir önceki adımlarda oluşturduğumuz ISCSI Portalı, İnitiator olarak da ISCSI initiator değerini seçiyoruz. Authentication Group Number, Target Flags, ve Auth Method gibi değerleri default olarak bırakıyoruz. Tüm bu işlemlerinde ardından OK diyerek işlemimizi onaylıyoruz.
Yukarıdaki şekilde de gördüğünüz gibi Target ‘imiz başarılı bir şekilde oluşturulmuş durumda. Target oluşturma işleminden sonra sırada, Extend oluşturma işlemimiz var. FreeNAS konsol üzerinde Extend oluşturmak için, konsol üzerinde File Extend >> Add File Extend seçeneklerine tıklıyoruz.
Yine bu pencere üzerinde, Extend Name olarak bir isim belirliyoruz. Path to the extend olarak Browse tuşuna basarak açılan liste içerisinden daha önce oluşturduğumuz ve paylaşıma açtığımız Volume adresini gösteriyoruz. Extend size kısmında ise, oluşturulacak olan disk boyutu için MB veya GB cinsinden bir değer belirliyoruz. Bu işlemlerinde ardından OK diyerek bu pencereyi de kapatıyoruz.
Extend oluşturma işleminden sonra, makalemize Associated Target oluşturma işlemi ile devam edeceğiz. Associated Target oluşturmamızdaki amaç, hedef ile bir önceki adımda oluşturduğumuz File Extend’i ilişkilendirmek içindir. Associated Target oluşturmak için konsol üzerinde Associated Targets tabına geliyoruz ve ardınan Add to Extend Target menüsüne tıklıyoruz.
Add Extend To Target ekranı üzerinde, Target ve Extend değerini açılan liste içerisinden seçiyoruz ve OK diyoruz. Evet, FreeNAS sunucumuz üzerinde gerçekleştireceğimiz işlem adımları bu kadar. Şimdi, Windows üzrinden ISCSI initiator servisini açarak gerekli yapılandırmaları gerçekleştiriyoruz.
ISCSI initiator üzerinde, Target kısmına FreeNAS sunucumuzun IP adresini yazıyoruz ve Qick Connect tuşuna basıyoruz.
Connect işlemimiz, yukarıdaki şekil üzerinde de görüldüğü gibi başarılı bir şekilde tamamlanmış durumda.
ISCSI initiator Properties ekranında, Discovery tabına baktığımızda ise, yine FreeNAS sunucumuzun IP adresini, erişim gerçekleştirdiği port numarasını görmekteyiz.
Favorite Tags tabında, sunucumuzun target adresi yer almakta.
Disk Management konsolumuzu açtığımızda, oluşturmuş olduğumuz 200GB lik diskimizin eklenmiş olduğunu görmekteyiz. Oluşturmuş olduğumuz disk’in üzerinde henüz bir bölüm oluşturulmadığı için diskimiz kullanılabilir durumda değil. Bunun için disk üzerinde sağ tuş yapıyoruz ve açılan menüden New Simple Volume seçeneğine tıklayarak , diskimiz üzerinde yeni bir bölüm oluşturmaya başlıyoruz.
Welcome to the New Simple Volume Wizard ekranını Next ile geçiyoruz.
Specify Volume Size penceresinde, disk boyutu ile ilgili bilgiler yer almakta. Herhangi bir değişiklik yapmadan next diyoruz.
Assign Drive Letter or Path ekranında, sürücü harfi atama gibi işlemleri gerçekleştiriyoruz.
Format Partition ekranında ise, diskmizin hangi method ile formatlanacağını ve Volume isminin değiştirilmesi gibi işlemleri gerçekleştiriyoruz.
Volume oluşturma işlemimiz, yukarıdaki şekil üzerinde de görüldüğü gibi başarılı bir şekilde tamamlanmış durumda. Finish diyerek bu ekranı da kapatıyoruz.
Disk Managemet konsoluna tekrar dönüş yaptığımızda, oluşturmuş olduğumuz disk’in artık kullanılabilir durumda olduğunu görmekteyiz.
Evet, bir makalemizin daha sonuna geldik. Bu makalemizde, FreeNAS sunucusu üzerinde ISCSI initiator konfigürasyonundan bahsettik. Faydalı bir makale olması dileği ile hoşcakalın..